[cam tuğla sayısı x cam tuğla
boyutu] + [derz sayısı x fuga genişliği] + [beton çerçeve
genişliği x2] +[(metal U profil + kayma ve genleşme derzleri ) x
2]
Cam tuğla duvarlar
karşılıklı en az iki mesnede tutturulmalıdır. Sıcaklık
değişimleri ile yapı hareketleri ve yükler karşısında cam tuğla
duvarın sıkışarak kırılmasını önlemek için yatay ve düşey kayma
ve genleşme derzlerinin işlevini engelleyebilecek uygulama ve
malzemeden kaçınılmalıdır.
Kayma ve genleşme derzlerine nemin ulaşmasını
engellemek için beton çerçeve ile cam birleşimleri en az 10 mm
genişlikteki elastik dolgu malzemeyle sızdırmaz hale
getirilmelidir.
Cam tuğla duvarın yanları ile üstündeki genleşme
derzlerine 10-20 mm kalınlığında sert genleşme köpüğü (PVC veya
poliüretan levha), kayma derzlerine ise kumlanmamış bitümlü
karton yerleştirilmelidir.Yatay genleşme derzlerinde yüksek
yoğunluklu sert, düşeyde ise düşük yoğunluklu daha yumuşak
genleşme köpüğü kullanılmalıdır. Duvarın oturacağı tabanda
yeterli taşıma gücüne sahip iki kat kumlanmamış bitümlü kartonla
oluşturulmuş kayma derzi tavsiye edilmektedir.
Yüksekliği veya uzunluğu 6.00 m' yi veya alanı 15 m2'
yi aşan cam tuğla duvarlar taşıyıcı elemanlar ve/veya genleşme
ve kayma derzleri ile sınırlandırılmalıdır.
Kenar ölçüleri 1.5 m' den küçük olan cam tuğla duvarlar
donatısız yapılabilir, ancak bunlar 0,8 kN/m2 (yaklaşık 80
kgf/m2) rüzgar yüküne kadar dayanıklıdır.
Donatı demirleri cam tuğlalarla temas etmemeli,
paslanmayı önlemek için tercihen galvanizli demir veya çelik
kullanılmalıdır; mümkün olmadığında da donatı demirleri
kullanılmadan önce çimento + su şerbetine daldırılmalıdır.
Cam tuğla duvar yapımı için şantiyede harç
hazırlanabileceği gibi, istenen niteliklere uygun hazır harç da
kullanılabilir.
Fuga harcı, iyi yapışma sağlanması için derzlerin priz süresi
tamamlanmadan önce uygulanmalıdır.
Cam tuğla duvarın dışa bakan yüzündeki fuga harcı
prizini aldıktan sonra üzerine koruyucu ve su emmeyen bir
malzeme sürülmelidir.
Cam tuğlalar sadece lastik çekiçle hafifçe vurularak
hizaya ve şakule getirilmelidir.
Cam tuğla duvarlar kendi yükleri dışında yük
almamalıdır.
Cam tuğla duvarlar yeterli taşıma gücüne sahip, eğilme
ve bükülmeye direnci yüksek taban üzerine oturtulmalıdır.
Kiriş, hatıl ve benzeri yapı elemanları üzerine
oturtulan, uzun kenarı 1.5 m' den fazla cam tuğla duvarlar için
mutlaka donatı demirli (2 x 6mm) beton alt çerçeve
oluşturulmalıdır.
Cam tuğla duvarın daha da sağlam olabilmesi için çelik
veya paslanmaya karşı önlem alınmış galvanizli metal U-profilli
beton çerçeve tercih edilmelidir
4. STANDART BİR CAM TUĞLA DUVAR UYGULAMASI
Metal U- profille uygulama
Metal U-profiller projede saptanan ölçülerde kesilerek
dört köşesinden metal köşebentlerle kaynaklanır, vidalanır veya
perçinlenir. Profil tabanlarında max. 50 cm ara ile delikler
açılır.
Metal çerçeve yatay ve düşey konumu kontrol edilerek
inşaat boşluğuna yerleştirilir ve sabitlenir.
Deliklerden darbeli matkap sokularak vidaların boyuna
uygun derinlikte, 10 mm' lik delikler açılır,buralara 10 mm' lik
dübeller yerleştirilerek, çerçeve 8 mm' lik paslanmaz vidalarla
sabit yapı elemanlarına tutturulur.
Metal çerçeve üzerinde tuğla ve fuga mesafeleri (190 mm
tuğla + en az 10 mm fuga genişliği) yukardan aşağıya doğru
işaretlenerek, duvar örülürken çekilecek yatay ipin yerleri
belirlenmiş olur.
Metal çerçevenin taban profilinin taban ve yanal iç
yüzeyleri U biçiminde, 2 kat kumlanmamış bitümlü karton kayma
bandıyla kaplanır.
Metal çerçevenin yan ve üst profillerinin iç yüzeyine
10mm kalınlığında PVC veya polietilen genleşme köpüğü
yerleştirildikten sonra taban ve yanal iç yüzeyleri kumlanmamış
bitümlü karton kayma bandı ile kaplanır.
Metal çerçevenin taban profili içine harç dökülür ve
6'lık iki adet donatı demiri çerçevenin içine girecek kadar
uzatılır ve üzerine tekrar harç dökülerek düzlenir. Fuga
ayırıcılar (spacer) yerleştirildikten sonra cam tuğlaların ilk
sırası dizilir. Düşey ve yatay derzlere en az 10 mm, beton
çerçeveye en az 50 mm, en çok 100 mm genişliği sağlayacak
şekilde harç koyulur.
İlk cam tuğla sırasının dizilmesinden sonra, lastik
çekiçle tuğlaların üst kenarlarına hafifçe vurularak ip ile
hizalanmaları sağlanır.Tuğlaların ortasındaki ek yerlerine
vurmamaya dikkat etmelidir.
Düşey derzler arasına düşey donatı demirleri
yerleştirilerek duvar örülmesine devam edilir.
Yatay donatı demirleri, özel uygulamaların dışında, her
üç cam tuğla sırasında ikişer ve demirler arasındaki mesafe 500
mm' yi aşmayacak şekilde; düşey donatı demirleri ise, her düşey
derze birer tane olmak üzere döşenmelidir.Yapı dış yüzündeki
uygulamalarda demirler dışardan 20mm, yapı içindeki
uygulamalarda 15mm mesafede olmalı, harcın demiri tamamen
örtmesine ve demirlerin hiçbir şekilde cam tuğlalara temas
etmeyecek şekilde, tuğladan 5 mm mesafede olmasına dikkat
edilmelidir.
Metal U-profil içine dökülecek harç,bir ölçü Portland
çimento,üç ölçü kum (4 mm çapında elenmiş ve yıkanmış),karışımı
işlemeye yetecek kadar su ile hazırlanır. Suyun miktarı harcı
nemli toprak kıvamında ıslatacak şekilde ayarlanmalıdır.Harç
avuç içine alınıp sıkıştırıldığında dağılırsa fazla kuru,
şeklini kaybederse fazla ıslak demektir. Harcın yumuşaklığını
sağlamak için kullanılan sönmüş kireç veya tras ile, soğuk ve
ağır hava şartlarında prizi hızlandırıcı beton katkı maddeleri
çimentonun ağırlığının %20'sini aşmamalıdır.Harcın içine "dondan
koruyucu malzeme" ilave edilmemelidir. Aşırı soğuk (+50C'dan
düşük) ve aşırı sıcakta duvar yapımından kaçınılmalıdır.
Duvar örülürken cam tuğlaların arasındaki 10 mm
mesafenin düzgünlüğü için fuga ayırıcılar kullanılabilir. Fuga
dolgu harcı, bir ölçü beyaz Portland çimento, üç ölçü kum (1 mm
çapında elenmiş ve yıkanmış),su ile hazırlanarak duvar yapımının
bitmesinden 24 saat sonra uygulamasına başlanır.
Duvar örülürken fuga derinliğinin en az 10 mm olmasına
dikkat edilmelidir. Fuga ayırıcıların kulakçıkları fuga dolgusu
yapılmadan önce koparılmalıdır. Fugalarda beyaz çimento harcı
kullanılacaksa, özel katkı maddeleri yardımıyla hızlı kuruması
önlenmelidir.Fugalarda hazır mastik dolgu malzemeleri de
kullanılabilir.
Fuga dolgu harcı, fuga demiri veya lastik spatula
yardımıyla uygulanır.Fuga dolgusunun yapılmasından sonra
tuğlalar nemli bir süngerle silinip kuru bezle parlatılır. Fuga
dolguları tamamen kuruduktan sonra, fuga yüzeyleri hava
şartlarına karşı koruma sağlayan silikon veya benzeri
yalıtıcılarla korunur.